Akad Kralı Sargon ve Hz.Musa

Akad Kralı Sargon (MÖ 2334-2279 civarı), tarihin en önemli figürlerinden biri olarak kabul edilir ve Mezopotamya'da ilk merkezi imparatorluğu kuran kişi olarak bilinir. Sargon’un büyüme hikayesi, hem tarihsel hem de mitolojik unsurlarla doludur ve büyük ölçüde kendi yazdırdığı otobiyografik metinler ile efsanelerden bilinir. Bu hikayeler, özellikle "Sargon Efsanesi" veya "Sargon’un Doğuş Efsanesi" olarak bilinen metinlerde anlatılır.

Sargon’un Doğuşu ve Erken Yaşamı

Sargon’un kökeni hakkında bilgiler, mitolojik ve sembolik öğelerle süslenmiş bir anlatıya dayanır. Kendi yazdırdığı bir metinde, Sargon’un doğumu şöyle anlatılır:

Gizemli Köken

Sargon, annesinin bir tapınak rahibesi (bazı kaynaklarda "entum" rahibesi) olduğunu belirtir. Babasının kimliği belirsizdir; bazı metinlerde babasının bilinmediği ya da bir dağlı olduğu söylenir. Bu, onun mütevazı ya da gizemli bir başlangıçtan geldiğini vurgular.

Akad Kralı Sargon'un sepette nehre bırakılması öyküsü

Sepette Fırat Nehri’ne Bırakılması

Annesi, Sargon’u doğurduktan sonra onu kamıştan bir sepete koyarak Fırat Nehri’ne bırakır. Bu hikaye, Musa’nın doğuş efsanesine benzer bir motif taşır ve Sargon’un ilahi bir koruma altında olduğunu ima eder.

Kurtarılışı

Sargon, nehirde süzülürken bir su çekici (veya bahçıvan) olan Akki tarafından bulunur ve kurtarılır. Akki, Sargon’u kendi oğlu gibi yetiştirir. Bu, Sargon’un halktan biri olarak büyüdüğünü gösterir.

Gençliği ve Yükselişi

Sargon’un gençliği hakkında çok az bilgi vardır, ancak efsaneler onun sıradan bir başlangıçtan gelerek olağanüstü bir lider haline geldiğini vurgular:

Bahçıvanlık ve Mütevazı Başlangıç

Akki’nin yanında bahçıvan olarak çalıştığı söylenir. Bu, onun halktan biri olduğunu ve mütevazı bir geçmişten geldiğini gösterir.

İlahi Destek

Sargon’un anlatılarında, tanrıça İştar’ın (İnanna) ona özel bir ilgi gösterdiği belirtilir. Bu, onun liderliğinin ilahi bir meşruiyete sahip olduğunu vurgulamak için kullanılmıştır.

Kiş Kralı’nın Sarayına Yükselişi

Sargon, bir şekilde Kiş şehrinin kralı Ur-Zababa’nın sarayında görev almaya başlar. Burada bir "kâse taşıyıcısı" (sakî) olarak çalıştığı söylenir, ancak bu pozisyonun tam anlamı belirsizdir. Bazı kaynaklar, onun sarayda önemli bir figür haline geldiğini öne sürer.

Kral Oluşu ve Akad İmparatorluğu’nun Kuruluşu

Sargon’un kral oluşu, hem siyasi hem de askeri başarılarının bir sonucudur:

Ur-Zababa ile Çatışma

Efsaneye göre, Ur-Zababa, Sargon’un yükselen etkisinden korkar ve onu öldürmeye çalışır. Ancak Sargon, bu entrikalardan kurtulur ve nihayetinde Kiş’teki iktidarı ele geçirir.

Akad Şehrinin Kuruluşu

Sargon, Akad şehrini (Akkad) kurar ve burayı imparatorluğunun merkezi yapar. Şehrin tam konumu hâlâ arkeolojik olarak bulunamamış olsa da, Mezopotamya’nın kalbinde olduğu düşünülür.

Askeri Fetihler

Sargon, Mezopotamya’daki şehir devletlerini birleştirerek tarihin ilk merkezi imparatorluğunu kurar. Sumer şehirlerini (Uruk, Ur, Lagaş vb.) fetheder ve Elam, Mari ve Ebla gibi uzak bölgeleri egemenliği altına alır. Bu fetihler, onun askeri dehasını ve organizasyon yeteneğini gösterir.

Sargon’un Mirası

Sargon’un büyüme hikayesi, hem kişisel azminin hem de ilahi desteğin bir kombinasyonu olarak sunulur. Onun hikayesi, sıradan bir başlangıçtan gelerek büyük bir lider haline gelmenin sembolüdür. Ayrıca, Akad İmparatorluğu’nun kuruluşu, Mezopotamya’da merkezi yönetim, standartlaşmış ölçüler, düzenli ordular ve yazılı iletişim gibi yeniliklerin önünü açmıştır.

Mitolojik ve Tarihsel Bağlam

Sargon’un hikayesi, Mezopotamya kültüründe liderlerin ilahi bir kaderle bağlantılı olduğunu göstermek için efsaneleştirilmiştir. Ancak tarihsel kayıtlar, onun gerçekten de etkili bir lider olduğunu ve Mezopotamya’yı birleştirerek yaklaşık 50 yıl hüküm sürdüğünü doğrular. Onun torunları, özellikle Naramsin, imparatorluğu daha da genişletmiştir.