Halkidiki yarımadası

Murat Durdu
29 Ağu
2 dakikada okunur

Halkidiki (Χαλκιδική), Yunanistan’ın kuzeyinde, Makedonya bölgesinde bulunan ünlü bir yarımadadır. Haritada “üç parmak” gibi Ege Denizi’ne uzanan üç çıkıntısıyla tanınır:

Kassandra (Batı kolu)

Sithonia (Orta kol)

Athos (Doğu kolu, günümüzde manastırlarıyla ünlüdür)

Mitolojik Yönü

Halkidiki’nin coğrafyası doğrudan Yunan mitolojisindeki devler (Gigantes) ve tanrılarla ilişkilendirilmiştir. En bilinen mitolojik anlatı Gigantomakhia (Tanrılar ile Devlerin Savaşı) ile ilgilidir:

Gigantomakhia Efsanesi

Tanrılarla devler Olimpos için savaştığında, Halkidiki topraklarının bu savaşta önemli bir alan olduğu söylenir.

Athos Dağı (yarımadanın doğu ucu), efsaneye göre, devlerden biri olan Athos tarafından fırlatılan dev bir kayadan oluşmuştur. Dev Athos, tanrılara karşı savaşırken koca bir kayayı fırlatmış, bu kaya bugünkü Athos Dağı’na dönüşmüştür.

Aynı şekilde, yarımadanın bazı bölgelerindeki dağ ve kayalıkların da farklı devlerin fırlattığı taşlarla oluştuğu anlatılır.

Poseidon ve Devlerin Savaşı

Başka bir anlatıya göre Poseidon, dev Polybotes ile savaşırken denizden koca bir kaya koparıp onun üzerine atar. Bu kaya bugünkü Nisyros Adası olur, ama bazı rivayetlerde Halkidiki’nin kayalık oluşumlarıyla da bağlantılıdır.

Athos’un Kutsal Niteliği

Athos yarımadası daha sonra Hristiyanlıkta da kutsal bir merkez hâline gelir. Ancak bu kutsallık öncesinde, mitolojide tanrıların kudretiyle şekillenmiş bir bölge olarak görülüyordu.

Özetle: Halkidiki mitolojide özellikle Tanrılar ve Devlerin Savaşı (Gigantomakhia) ile anılır. Coğrafi şekilleri (özellikle Athos Dağı) bu mitolojik çatışmanın izleri olarak kabul edilmiştir.

Halkidiki’nin üç kolu, Kassandra, Sithonia, Athos'un mitolojik bağlamı

Kassandra (Batı Kolu)

Antik dönemde bu yarımadaya Pallene denirdi. Mitolojiye göre, Gigantomakhia sırasında burada büyük savaşlar yaşanır.

Dev Enceladus, tanrıça Athena tarafından bu bölgede dev bir kayanın altına gömülür. Bazı anlatılarda bu kaya Sicilya’daki Etna Dağı ile özdeşleştirilse de, Makedonya ve Pallene çevresindeki kayalıkların da bu mit ile ilişkilendirildiği söylenir.

Adını aldığı Kassandra ise mitolojik figür olan Truva kralı Priamos’un kızıyla aynı isimdedir; ama doğrudan o figürle ilişkilendirilmez. Daha çok antik Makedonya kralları döneminde isim değişmiştir.

Sithonia (Orta Kolu)

Antik adıyla Sithonia, deniz tanrısı Poseidon’un oğlu Sithon’dan adını alır.

Efsaneye göre Sithon, güzelliğiyle tanınan kızı Pallene’yi (adı Kassandra ile de anılır) evlendirmek istemez, taliplerini zor sınavlara sokar. Onları birbirleriyle dövüştürür, kazananı öldürür. Ancak bir gün tanrıların müdahalesiyle bu kısır döngü kırılır.

Sithon’un adı yarımadaya verilmiştir, dolayısıyla burası doğrudan bir Poseidon soyu efsanesi ile bağlantılıdır.

Athos (Doğu Kolu, “Kutsal Dağ”)

Mitolojide buranın adı, dev Athos ile ilgilidir. Gigantomakhia sırasında Athos, Olimpos tanrılarına dev bir kaya fırlatır. Poseidon ise üç dişli yabasıyla bu kayayı onun üzerine geri fırlatır. Bu kaya bugünkü Athos Dağı olur. Bu nedenle Athos, “devlerin savaşı sırasında tanrılar tarafından şekillendirilmiş kutsal dağ” olarak görülür.

Sonraki yüzyıllarda Hristiyanlıkla birlikte burası manastırlar bölgesine dönüşmüş, bugün de kadınların giremediği kutsal bir Ortodoks merkezi olmuştur. Ama mitolojik kökeni devlerin efsanesine dayanır.