Kavl-i Kadim ve Kavl-i Cedid

İslam geleneğinde, özellikle kelâm (İslam teolojisi) ve akaid tartışmalarında sıkça geçen "kavl-i kadîm" ve "kavl-i cedîd" ifadeleri, Allah'ın kelâm sıfatı (konuşma niteliği) ve Kur'ân'ın niteliği konusundaki iki farklı teolojik görüşü ifade eder.

Bu terimler, Ehl-i Sünnet içindeki mezhepler (özellikle Mâturîdîlik ve Eş'ârîlik) arasında zamanla değişen yaklaşımları yansıtır.

Kavl-i Kadîm (Eski Görüş)

Anlamı: "Eski görüş" veya "klasik doktrin".

Allah'ın kelâmı (konuşması) ezelîdir, yani başlangıcı yoktur. Kur'ân da Allah'ın ezeli kelâmıdır ve mahlûk (yaratılmış) değildir.

Allah'ın sıfatları ezelîdir; kelâm sıfatı da böyledir. Kur'ân, Allah'ın kelâm sıfatının bir tezahürüdür; bu yüzden gayr-i mahlûk (yaratılmamış)tır.

Erken dönem Ehl-i Sünnet âlimleri, özellikle İmam Ahmed b. Hanbel ve selef âlimleri bu görüşü savunmuştur.

Kur'ân'ın harfleri, sesleri ve okunuşu bile mahlûk değildir; bunlar Allah'ın ezeli kelâmının tecellîsidir.

Kavl-i Cedîd (Yeni Görüş)

Anlamı: "Yeni görüş" veya "sonradan kabul edilen doktrin".

Allah'ın kelâm sıfatı ezeli ve gayr-i mahlûktur, ama Kur'ân'ın lafızları, harfleri ve sesleri (yani yazılı ve okunan şekli) mahlûktur. Ezeli olan, Allah'ın içsel (nefsânî) kelâmıdır; Kur'ân ise bu ezeli kelâmın yaratılmış bir ifadesidir.

Kur'ân'ın Mushaf'taki yazısı, okunuşu, sesi gibi unsurlar zaman ve mekânda var olmuştur; bunlar yaratılmıştır.

Ezeli olan, Allah'ın zâtında bulunan anlamdır (kelâm-ı nefsî); lafızlar ise bu anlamın dışa vurumudur.

Özellikle Eş'ârîler (Ebu'l-Hasan el-Eş'arî'nin sonraki görüşü) ve daha sonra Mâturîdîler bu görüşe yönelmiştir.

Kur'ân'ın anlamı ezeli ve gayr-i mahlûktur, ama lafızları ve sesleri mahlûktur.

Not:

Kavl-i cedîd, Mu'tezile'nin "Kur'ân mahlûktur" görüşüne karşı geliştirilmiş bir orta yoldur. Mu'tezile her şeyi (anlam ve lafız) mahlûk sayarken, kavl-i cedîd anlamı ezeli kabul ederek Ehl-i Sünnet çizgisini korumuştur.

Kısaca;

Kavl-i kadîm "Kur'ân tamamen yaratılmamıştır"

Kavl-i cedîd = "Kur'ân'ın anlamı yaratılmamıştır, ama lafızları yaratılmıştır."