Kayra Han, Kayır Han, Kayrakan

Türk mitolojisinde Kayra Han (ya da Kayır Han, Kayrakan), evrenin ve tüm tanrıların yaratıcısı olarak kabul edilen, yüce ve baş tanrıdır. Altay, Tuva, Hakas ve Yakut mitolojilerinde önemli bir figürdür. Kayra Han, Türk mitolojisinde yaratılışın, düzenin ve mutlak gücün temsilcisi olarak büyük bir öneme sahiptir. Tengricilik inancında hala önemli bir figür olarak görülmekte ve Türk kültüründe adalet, bilgelik ve düzenin en büyük sembollerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Kayra Han (Temsili, Gemini)

Özellikleri ve Önemi:

•  Yaratıcı Tanrı: Kayra Han, Türk mitolojisinde Gök Tengri'den sonra en büyük tanrıdır. Tüm her şeyin yaratıcısı olduğuna inanılır. Evrenin yazgısını belirler ve diğer tüm tanrıları o yaratmıştır (Gök Tengri hariç). Bu anlamda, diğer tanrıların ona bağlı ve onun emirlerini yerine getiren varlıklar olduğu düşünülür.

  
  

• Göğün En Üst Katında İkamet: Göğün 17. katında oturduğuna inanılır. Görünmez bir varlık olduğu kabul edilir ve fiziksel bir tasviri pek yapılmaz, daha çok soyut yönü üzerinde durulur.

  
  

• İyilik ve Bilgelik: İyilik yönü ağır basar. Adalet ve bilgelik sembolü olarak anılır. İnsanların kaderini belirleyen ve doğru yolu gösteren bir bilgelik kaynağıdır.

  
  

• Yaşam Ağacı ve İnsanlığın Atası: Yeryüzünü yarattıktan sonra dokuz dallı bir ağaç (çam veya kayın) diktiği ve bu ağacın dallarından dokuz kişinin türediği, dokuz ulusun da buradan meydana geldiği anlatılır. Bu yönüyle insanoğlunun "ata" ve "ana"sı olarak da kabul edilir.

  
  

• Kışı Yeryüzünde, Yazı Gökyüzünde Geçirir: Farklı renklerde yıldırım çaktırır ve onun yıldırımına çarpılan kişinin şaman olduğuna inanılır.

  
  

• Çocukları: Ülgen (iyilik tanrısı), Erlik Han (kötülük tanrısı ve yeraltı dünyasının hakimi), Mergen (bilgelik tanrısı) ve Kızagan (öfke ve cezalandırma tanrısı) gibi önemli tanrıların babasıdır. Özellikle Ülgen'in, Kayra Han'ın iyilik ve merhamet yönünü temsil ettiği düşünülür.

  
  

Diğer İsimleri: Kayır Han, Kayrakan, Krayir (Oğuzlarda), bazı batılı kaynaklarda Kuara (Kuğara) olarak da geçebilir.