Kumarbi

Kumarbi Döngüsü, Hitit mitolojisinin en önemli destanlarından biridir ve Hurri kültüründen güçlü bir şekilde etkilenmiştir.

Çivi yazılı tabletlerde, özellikle Hattuşa'da bulunan metinlerde anlatılır. Bu döngü, tanrıların taht mücadelelerini, nesiller arasındaki çatışmaları ve evrenin düzenini konu alan epik bir hikâyedir.

Kumarbi Döngüsü

Tanrıların Nesilleri ve Anu’nun Düşüşü

Evrenin başında, göklerin tanrısı Anu, tanrıların kralıydı. Onun altında, yeryüzünün tanrısı Kumarbi hüküm sürüyordu.

Ancak Kumarbi, tahtı ele geçirmek için Anu’ya isyan etti. Büyük bir savaş patlak verdi. Anu göklere kaçmaya çalıştı, ama Kumarbi onu yakaladı. Çatışmada, Kumarbi, Anu’nun erkeklik organını ısırıp yuttu! Bu iğrenç hareket, Kumarbi’nin Anu’nun gücünü almasını sağladı, ama aynı zamanda Anu’nun tohumlarını da yutmuş oldu.

Anu, öfkeli bir şekilde Kumarbi’ye lanet okudu: “Beni yendin, ama içimdeki tohumlar seni yok edecek! İçinde üç tanrı doğuyor: Fırtına Tanrısı Teşup, nehir tanrısı Aranzah (Tigris Nehri) ve Tasmisu!” Kumarbi korkuya kapıldı ve bu tohumları çıkarmak için tükürdü, ama çok geçti. Tanrılar onun içinde büyümeye başladı.

Kumarbi’nin Planı ve Taş Tanrı Ullikummi

Kumarbi, Teşup’un doğacağını ve tahtını tehdit edeceğini biliyordu. Bu yüzden kendi oğlunu yaratmaya karar verdi. Deniz tanrısı ile birleşti ve taştan bir çocuk doğurdu: Ullikummuu.

Bu dev, volkanik bir taş canavardı, büyüyüp göklere ulaşarak Teşup’u devirmek için tasarlanmıştı. Kumarbi, Ullikummi’yi denizin tanrısı Ea’nın omzuna yerleştirdi ve oğlunun hızla büyümesini sağladı. Ullikummi, bir dağ gibi yükselerek göklere ulaştı ve tanrıların şehri Kummiya’yı tehdit etti.

Teşup’un Karşı Saldırısı

Fırtına Tanrısı Teşup, bu tehdidi fark etti. Kardeşi Tasmisu ve diğer tanrılarla birleşerek Ullikummi’ye karşı savaş açtı. Ancak taş devin gücü korkunçtu; ne şimşekler ne de kılıçlar ona zarar verebiliyordu. Tanrılar çaresiz kaldı. Sonunda, bilge tanrı Ea devreye girdi. Ea, Ullikummi’nin gücünün kaynağını keşfetti: Onu ayakta tutan taş bir tabandı ve bu taban denizin derinliklerinde yatıyordu. Ea, eski bir bakır bıçakla (tabletlerde “eski zamanların kesici aleti” olarak geçer) Ullikummi’nin ayaklarını kesti. Dev, dengesini kaybedip çöktü ve Teşup onu şimşekleriyle yok etti.

Kumarbi Döngüsü, tanrılar arasındaki güç mücadelesini ve evrenin düzeninin nasıl korunduğunu anlatır. Teşup’un zaferi, fırtına ve bereket tanrısı olarak doğanın döngülerini sürdürmesini simgeler. Kumarbi’nin yenilgisi ise eski neslin, yeni tanrılara boyun eğmesini temsil eder.

Hikâye, Hititlerin doğa olaylarını (volkanlar, fırtınalar) ve tanrıların hiyerarşisini açıklama biçimi olarak görülür. Ayrıca, ritüellerde bu mitin okunduğu ve belki de dramatize edildiği düşünülüyor.

Notlar

Tabletler eksik ve kırık olduğu için döngünün bazı bölümleri belirsizdir. Örneğin, Kumarbi’nin başka çocukları veya başka mücadeleler hakkında dağınık parçalar var, ama tam bir anlatı oluşturmak zor. Yine de, Ullikummi’nin taş devi hikâyesi, Hitit mitolojisinin en çarpıcı imgelerinden biridir.