Kuş falı
- Murat Durdu
- 12 Eki
- 2 dakikada okunur
Binlerce yıllık kuş falı belgesi
Hititlerin yaşadığı Kayalıpınar'da 22 mühür ile 56 çivi yazılı tablet bulundu. Tabletlerde kuş falına dair detaylar da yer alıyor.
Sivas'ın Yıldızeli ilçesinde bulunan Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar'da yapılan kazılarda Kuş falını anlatan tabletler bulundu. Bunların yanı sıra Krallar, prensesler, değişik rütbedeki memurlar ve rahiplere ait mühür baskılar da gün yüzüne çıkarıldı.
3 Temmuz tarihinde başlayan kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığının izni ve Bakanlık temsilcisi Malatya Müzesi uzmanı Şerif Narçiçek'in katılımı ile Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Çiğdem Maner başkanlığında tamamlandı.
Eski adı "Samuha" olan Hitit yerleşim yeri Kayalıpınar'da bu sezon kazılarının çok başarılı geçtiğini söyleyen Kazı Başkanı Doç. Dr. Çiğdem Maner, kazı alanındaki açmalarda 56 çivi yazılı tablet bulduklarını belirtti. Maner, bulunan eserlerin çoğunun tam olarak ortaya çıkarılmasının ise sevindirici olduğunu da ifade etti.
Kazıda bulunan eserler arasında ise en dikkat çekici olanı Kuş falıydı. Bulunan çivi yazılı tabletlerin kuş falıyla alakalı olduğunu belirten Maner, "Hititler genelde iyi veya kötünün tanrılardan geldiğine inandıkları için kehanet ve fal baktırıyorlardı." dedi.
Kayalıpınar'da bulunan eserlerin devlet arşivleri açısından oldukça önemli olduğunu vurgulayan Maner, tabletlerin çoğunluğunun boyutlarının 5x1,5 cm olduğunu ifade etti.
Hitit krallarının veliaht, küçük veliaht, küçük kız çocuklarını soruşturan ve yorumlayan fal metinleri yer alan çivi yazılı tabletleri kazıda ilk kez bulduklarına dikkati çeken Maner, "Kayalıpınar'da keşfettiğimiz devlet arşivleri oldukça önemlidir ve bundan sonra da Hitit tarihini yorumlamak için oldukça önemli bilgiler verecektir." diye konuştu.
Hitit devlet arşivinde bulunan çivi yazılı metinlerin fal bakan insanların da burada barındığını gösterdiğini vurgulayan Maner, şunları kaydetti:
"Bunlar lumuşen (fal bakan görevli) olarak bilinen kişiler, rahip veya görevlilerdir. Kuş falları muşen falı olarak bilinmektedir. Özellikle iyi veya kötü, olumlu, olumsuz olayları yorumlayabilmek için yapılmaktadır. Kuş falı, Hitit dünyasında bakılan üç fal türünden biridir. Devlet arşivlerinde bulduğumuz bu fal metinleri özellikle bu görevliler hakkında da bilgi veriyor ve görevlilerin de o yapıda barındığını gösteriyor. Bulduğumuz çivi yazılı metinler Hitit siyaseti ve kültürel tarihi hakkında yeni bilgiler verecektir."
Mühür Baskıları
Kazılarda Hitit dönemine ait 22 mühür baskısı da bulduklarını anlatan Maner, bunların kraliyet ailesi ve değişik rütbedeki memurlar hakkında bilgi verdiğini aktardı.
Bulunan eserler arasında büyük kral 3. Hattuşili'nin oğlu 4. Tuthaliya'nın, ordu katibinin, ülke beyi Rahip Kantuzzili'nin, prens ve prensesler ile değişik rütbedeki katiplerin mühür baskılarının yer aldığını dile getiren Maner, "Bunlar da Hitit döneminde hem siyasi hem de devlet yapılanması hakkında bilgi vermektedir. Ayrıca o dönemdeki kazdığımız mühürleme binası ve fonksiyonu hakkında da çok önemli bilgiler vermektedir." ifadelerini kullandı.
Yorumlar