Putana

Putana (पुतना), Hint mitolojisinde (özellikle Vaishnava / Krishna merkezli Purana’larda) çok önemli ve dramatik bir karakterdir. En çok Bhagavata Purana (Şrimad Bhagavatam) 10. kitapta detaylı anlatılır. İşte Putana’nın hikâyesi ve mitolojik özellikleri:

Putana Kimdir?

Putana, devasa bir rakshasi’dir (dişi şeytan/cadı). Kamsa’nın (Krishna’nın dayısı, Mathura kralı) yakın arkadaşı ve casusudur.

Puthana'nın Görevi

Yeni doğan bebekleri öldürmek, özellikle Vasudeva ile Devaki’nin 8. oğlu olduğu kehanetle bildirilen Krishna’yı bulup yok etmek.

Görünümü ve yetenekleri

Normalde korkunç, dev gibi bir kadındır. Shapeshifting (şekil değiştirme) yeteneği vardır; çok güzel, çekici bir genç kadın görünümüne bürünebilir. Vücudunda ve özellikle memelerinde ölümcül zehir taşır.

Krishna’yı öldürme girişimi (en ünlü hikâyesi)

Kamsa, kehanetten korktuğu için Gokul’daki tüm yeni doğan bebekleri öldürtmeye başlar. Putana, güzel bir kadın kılığına girerek Gokul’a gelir. Elinde bir sepet, sanki sıradan bir köylü kadınmış gibi dolaşır. Yashoda ile Rohini onu çok güzel buldukları için evlerine buyur ederler.

Putana, bebeği (Krishna’yı) kucağına alır ve zehirli memesini emzirmeye kalkar. Krishna bebeği, hem sütü emer hem de öyle güçlü emer ki Putana’nın bütün hayat enerjisini (prana) çeker. Putana korkunç çığlıklar atarak gerçek devasa şeytani hâline döner ve gökyüzüne kadar yükselir, sonra yere çakılarak ölür.

Krishna'nın Putana'yı öldürmesi, Devi Kothi Tapınağı

Cesedi o kadar büyüktür ki birkaç kilometre yer kaplar. Köylüler cesedi kesip yakarlar; inanılmaz bir şekilde yanarken sandal ağacı gibi güzel kokular yayılır (çünkü Krishna’ya dokunmuştur, günahlarından arınmıştır).

Putana’nın kurtuluşu (moksha)

Bu olay Vaishnava felsefesinde çok önemlidir:

Putana kötü niyetle gelmiş olsa da Krishna’ya “anne” rolü oynayarak memesini vermiştir. Krishna bunu “anne sütü” olarak kabul etmiş ve ona moksha (kurtuluş) vermiştir. Bu yüzden Putana bazen “kötülerin bile kurtulabileceğini” gösteren bir örnek olarak anlatılır.

Putana’nın diğer isimleri ve aile bağları

Bazen Kamsa’nın kız kardeşi olarak da geçer (bazı yerel anlatılarda). Putani, Putana, Putana Rakshasi diye anılır. Oğlu veya kardeşleri arasında Bakasura, Aghasura gibi diğer ünlü şeytanlar da vardır.

Günümüzde kültürel izleri

Hindistan’ın birçok yerinde Putana Ghatı (Putana’nın düştüğü yer olduğu söylenen yer) vardır. Holi festivalinden bir gün önce (Holika Dahan’dan ayrı olarak) bazı bölgelerde “Putana Dahan” yapılır; Putana’nın kuklası yakılır.

Çocuklara “Putana geldi, süt içirecek!” diye korkutarak susturmak hâlâ bazı köylerde kullanılan bir yöntemdir.

Kısaca: Putana, kötülük ve anne sevgisinin en uç noktada çarpıştığı, Krishna’nın ilahi gücünü bebekken bile gösterdiği çok çarpıcı bir mitolojik figürdür.

Putana

Putana’nın özellikle Hindistan’ın kırsal bölgelerinde ve tapınaklarında çok sayıda geleneksel ve yerel tarzda resmi/tasviri vardır. Bunlar genellikle turistik kartpostallarda veya modern Yapay Zeka resimlerinde gördüklerimizden çok daha farklı, daha “folk” ve bazen de ürkütücüdür.