Yapay Zekanın Babası
- Murat Durdu
- 22 Kas
- 2 dakikada okunur
Alan Mathison Turing (1912–1954), 20. yüzyılın en önemli bilim insanlarından biri, modern bilgisayar biliminin ve yapay zekânın kurucusu kabul edilen İngiliz matematikçi, mantıkçı, kriptolog ve teorik bilgisayar bilimcisidir.
Kısa Hayat Özeti
Doğum: 23 Haziran 1912, Londra
Ölüm: 7 Haziran 1954 (41 yaşında, intihar – resmi olarak siyanür zehirlenmesi)
En Önemli Başarıları
Turing Makinesi (1936)
Henüz 24 yaşındayken, teorik olarak “herhangi bir hesaplanabilir şeyi hesaplayabilen” evrensel bir makine tasarladı.
Bu model, bugünkü tüm bilgisayarların temel çalışma prensibini (program depolama kavramı) tanımlar. Modern bilgisayar biliminin temeli kabul edilir.
II. Dünya Savaşı’nda Enigma Şifresini Kırma
Almanların Enigma şifre makinesini çözen ekibin lideriydi (Bletchley Park).
“Bombe” adlı elektromekanik cihazı geliştirerek şifreleri sistematik olarak kırdı.
Savaşın 2-4 yıl kısaldığı, milyonlarca insanın hayatının kurtulduğu tahmin ediliyor.
Yapay Zekâ Alanının Temellerini Atması
1950’de yayınladığı “Computing Machinery and Intelligence” makalesiyle ünlü Turing Testini önerdi. Bir makinenin “düşünebilir” olup olmadığını test etmek için hâlâ kullanılan yöntemdir.
Bilgisayar Bilimi ve Matematiksel Biyoloji
Manchester Üniversitesi’nde ilk çalışan programlanabilir bilgisayarlardan birini (Manchester Mark 1) kullandı.
Morfogenez (canlıların şekil oluşumu) üzerine yaptığı çalışmalar, günümüz biyomatematiğinin öncüsüdür.
Trajik Sonu
1952’de eşcinselliği nedeniyle suçlu bulundu (o dönemde İngiltere’de suçtu).
Hormon tedavisi (kimyasal hadım) cezasına çarptırıldı.
1954’te 41 yaşında siyanürlü bir elma yiyerek intihar etti. (Yatakta ısırılmış bir elma bulundu; Apple logosuyla ilgili şehir efsanesi buradan çıkar ama resmi bir bağlantı yoktur.)
Mirası
2009’da İngiltere Başbakanı Gordon Brown, devletin Turing’e yaptığı muameleden dolayı resmî özür diledi.
2013’te Kraliçe II. Elizabeth tarafından resmen affedildi.
2021’de İngiltere’nin yeni 50 sterlin banknotuna resmi basıldı.
“Yapay zekânın babası”, “bilgisayar biliminin babası” olarak anılır.
Kısaca; Alan Turing, hem bugünkü bilgisayarların hem de yapay zekânın teorik temelini atan, savaş kahramanı olmuş, ama cinsel yönelimi yüzünden devleti tarafından yok edilen bir dahiydi.
Yorumlar