Baldıran içmek
- Murat Durdu
- 6 gün önce
- 1 dakikada okunur
"Baldıran zehri" (veya daha yaygın bilinen adıyla baldıran otu zehri), Conium maculatum adlı bitkinin (Türkçe’de "baldıran otu", "hemlok" ya da "zehirli baldıran" olarak bilinir) içerdiği son derece güçlü bir zehirdir.
Bu zehirin aktif maddesi coniine (konisin) adlı bir alkaloittir. Coniine, sinir sistemini felç ederek çalışır; özellikle solunum kaslarını durdurur ve insan birkaç dakika içinde boğularak ölür.
Tarihteki en ünlü kullanımı
En bilinen örneği MÖ 399 yılında Sokrates’in idamıdır. Atina mahkemesi tarafından "gençleri zehirlemek" ve "tanrılara inanmamak" suçlarından ölüm cezasına çarptırılan Sokrates, devlet tarafından kendisine baldıran zehri (hemlok) içirilerek idam edilmiştir. Platon’un "Phaidon" diyaloğunda bu ölüm sahnesi ayrıntılı olarak anlatılır: Sokrates zehri içtikten sonra önce bacakları uyuşmuş, sonra felç yukarı doğru ilerlemiş ve soluksuz kalarak ölmüştür.
Baldıran zehrinin özellikleri
Çok hızlı etki eder (dakikalar içinde). Acı vermez, sadece uyuşma ve felç yapar. Antik Yunan ve Roma’da resmi idam zehri olarak kullanılırdı.
Bugün de yabani olarak Avrupa, Türkiye ve Kuzey Afrika’da bulunur; yanlışlıkla maydanozgiller familyasından başka bitkilerle (özellikle yabani havuç veya dereotu ile) karıştırılıp yenildiği için ölümcül zehirlenmeler hâlâ nadir de olsa görülür.
"Baldıran zehri içmek" Türkçede ve dünya literatüründe genellikle Sokrates’in idam şekliyle özdeşleşmiş, soğukkanlı ve kaçınılmaz bir ölüm anlamında kullanılan tarihi ve edebi bir ifadedir. Günlük dilde bazen "kaçınılmaz son" ya da "ölümcül karar" anlamında mecazen kullanılır.
Yorumlar