Pilavoğlu çarkı
- Murat Durdu
- 2 gün önce
- 1 dakikada okunur
Pilavoğlu Çarkı Nedir?
"Pilavoğlu çarkı", Ticani tarikatı lideri Kemal Pilavoğlu'nun (1896-1971) özellikle 1960'lı yıllarda Bozcaada'da (sürgün cezası sonrası yerleştiği yer) kurduğu ekonomik sömürü sistemi veya ticari ağ için kullanılan bir tabirdir.
Bu ifade, mecazi anlamda bir "çark"ı (mekanizmayı) tanımlamak için kullanılır ve tarikatın müritlerini düşük ücretle veya karın tokluğuna çalıştırarak oluşturduğu ticari hakimiyeti vurgular.
Nasıl İşliyordu?
Pilavoğlu, sürgün yıllarında ve sonrasında Bozcaada'ya Orta Anadolu'dan çok sayıda mürit getirtti (bazı kaynaklarda 130'a kadar çıktığı belirtilir).
Müritler, onun sahip olduğu dükkanlarda (manav, bakkal, pastane, kasap, fırın vb.) ücretsiz veya çok düşük ücretle çalıştırılırdı.
Ürünler piyasadan daha ucuza satılır (örneğin, başka yerlerde 70 kuruş olan patlıcan Pilavoğlu'nun dükkanında 50 kuruş), böylece ada halkı bu dükkanlara yönelir ve rekabet edilemez hale gelirdi.
Şarap ve sigara gibi "günah" addedilen ürünler satılmaz, bu da dini motifli bir ayrımcılık yaratırdı.
Elde edilen gelirle ada ekonomisi büyük ölçüde Pilavoğlu'nun kontrolüne geçer, Rumların terk ettiği bağlar alınır ve pekmez gibi ürünler üretilirdi.
Bu sistem, "çark dönmeye başladı" şeklinde ifade edilir ve tarikatın hem ekonomik güçlenmesini hem de müritler üzerinde tam denetim kurmasını sağlardı.
Bu "çark", dönemin kaynaklarında (örneğin gazeteler ve anılar) Pilavoğlu'nun ada üzerindeki egemenliğini anlatmak için sıkça kullanılır.
Tarikatın dini ritüelleriyle (zikir gibi) doğrudan ilgili bir kavram değildir; daha çok ticari ve örgütsel bir sömürü mekanizması olarak tarihe geçmiştir.
Ticanilik bağlamında bu ifade, tarikatın yeraltı faaliyetlerinden biri olarak ele alınır ve Pilavoğlu'nun tartışmalı kişiliğinin (Atatürk büstü saldırıları, çocuk istismarı iddiaları vb.) bir parçasıdır.
Türkiye'de Ticanilik Atatürk heykeli ve büstlerine karşı yapılan saldırılarla bilinir.
Yorumlar