Araplar'ın Venüs'ü; Uzza, El-uzza

İslam Öncesi Arabistan'ın Bereket ve Savaş Tanrıçasıdır.

El-uzza (temsili, Gemini)

El-Uzza (Arapça: العُزَّى), İslam öncesi Arabistan'da, özellikle Mekke ve çevresinde tapınılan önemli bir tanrıça olup, bu dönemin üç baş tanrıçasından biriydi (diğerleri Lat ve Menat). "En yüce olan", "çok güçlü" gibi anlamlara gelen "aziz" kelimesinin dişil formundan türediği düşünülmektedir.

Bereket Tanrıçası: El-Uzza, bereketle ilişkilendirilen bir tanrıçaydı. Ona adaklar adanır, kurbanlar kesilirdi.

Savaş ve Aşk Tanrıçası: Aynı zamanda savaş ve aşk tanrıçası olarak da kabul edilirdi. Özellikle Uhud Savaşı'nda Kureyşliler tarafından savaş narası olarak "Uzza'nın insanları!" şeklinde anılmıştır.

Sabah ve akşam yıldızlarıyla temsil edilirdi. Bu durum, onun gökyüzüyle olan bağlantısını gösterir. Bazı kaynaklarda Venüs gezegeniyle de özdeşleştirildiği görülür.

İslam öncesi Araplar arasında yaygın olan bir inanca göre, El-Uzza, Lat ve Menat, yüce tanrı El-İlah'ın (Allah'ın) kızları olarak görülürdü. Bu tanrıçalar, Allah ile insanlar arasında aracı olduğuna inanılan varlıklardı.

Geç dönem pagan Arap şiirinde güzelliğin simgesi olarak geçmekteydi. Bazen kendine adanmış büyük kedilerle gösterilirdi.

Mekke'ye yakın bölgelerde, özellikle Taif'e doğru Nakhlah denilen yerde önemli bir mabedi vardı. Petra'daki kazılarda da İsis/Uzza'ya adanmış bir tapınak bulunmuştur.

Nabatlılar tarafından da tapınılan El-Uzza'nın ismi Petra'daki kitabelerde geçmektedir. Yunan tarihçi Herodot da Arap tanrılarını Orotalt ve Alilat (tanrıça) adlarıyla anmıştır ki bu, El-Uzza'nın farklı kültürlerdeki yansımalarına işaret eder.

İslam öncesi putperestlikte El-Uzza'ya adaklar adanır, etrafında tavaf edilir, ona dua ve secde edilirdi. İnsanlar, işlerinin iyi olup olmadığını bilmek için putların önünde fal oku çekerlerdi.

İslam'ın doğuşuyla birlikte putperestlik inancı reddedilmiş ve tek tanrı inancı (tevhid) yayılmıştır. Kur'an-ı Kerim'de Necm Suresi'nde (19-23. ayetler) Lat, Uzza ve Menat'tan İslam öncesi tapınılan ilah-putlar olarak bahsedilir ve bu putların Allah'a bir yetki ve güç vermediği vurgulanır. El-Uzza'nın mabedi, İslamiyet'in yayılmasıyla birlikte yıkılmıştır.

Günümüzde ise, İslam öncesi mitolojik figürlerin halk kültürü ve inançlarında kılık değiştirerek yaşamaya devam ettiği düşünülmektedir. Örneğin, bazı araştırmacılar Hz. Muhammed'in kızı Fatıma'nın halk kültürü ve söylencelerinde El-Uzza'nın yerine geçtiğini ve "Al-Zahra" (Arapça: Venüs) olarak anıldığını öne sürmektedir.