Kader ve Ölüm Tanrıçası Menat

Arap mitolojisinde Menat (Manat, Manotu veya Menah olarak da geçer), İslam öncesi dönemde özellikle Arap Yarımadası'nda tapınılan önemli tanrıçalardan biridir. Genellikle kader ve ölüm tanrıçası olarak kabul edilir ve insanların yazgısını belirlediğine inanılırdı.

Menat

Menat, İslam öncesi Mekke'nin ve genel olarak Arap Yarımadası'nın üç önemli tanrıçasından biriydi. Diğer ikisi El-Lât (Al-Lat) ve El-Uzzâ (Al-Uzza) idi. Bu üç tanrıça, bazı inanışlara göre "Allah'ın Kızları" olarak anılırdı.

Menat'ın kült merkezi, Mekke ile Medine arasında, el-Muşallah yöresinde, Kudayd denilen sahilde bulunan dikili bir taştı. Bu taşın "siyah, şekilsiz bir taş" olduğu belirtilir. Menat'ın sembolü genellikle küçülen ay olarak gösterilir ve bazen elinde bir kap ölüm tutan yaşlı bir kadın olarak tasvir edilirdi.

En belirgin özelliği kader ve yazgıyı belirleyen bir tanrıça olmasıdır. Mezarlık kitabelerinde adı Duşara ile birlikte anılır ve kanunlara uymayanları cezalandırdığına inanılırdı.

İnanç ve ölümü temsil eden bir tanrıçaydı. İnsanlar onu ya korunma sağlamak ya da düşmanlarını takip etmesi için çağırırlardı.

Menat'a olan inanç çok eski tarihlere dayanır. MÖ 5. ve 4. yüzyıllara ait Lihyani metinlerinde, Semudi ve Nebati belgelerinde adı geçmektedir. Özellikle Medine bölgesindeki "toprak ağası" sınıfının çıkarlarını koruduğuna dair varsayımlar da bulunur. Nabatiler de dahil olmak üzere İslam öncesi Arabistan'da bu üç tanrıçaya (Lat, Uzza, Menat) yaygın olarak ibadet edilirdi.

İslam öncesi dönemde hac yapan bazı kabileler (örneğin Ezd ve Gassan kabileleri) Menat'ı ziyaret edip saygı gösterirlerdi. Tavafı bitirdikten sonra Menat'a gelir, başlarını bu putun yanında tıraş ederler ve bu son hareket olmaksızın haclarını tamam saymazlardı.

İslam'ın yükselişiyle birlikte putperestlik yasaklanmış ve Menat heykeli de Hz. Ali tarafından yok edilmiştir. Menat, İslam öncesi Arap toplumunun çok tanrılı inanç yapısındaki önemli figürlerden biri olarak Arap mitolojisindeki yerini almıştır.