Müptezel

Müptezel, oldukça sert ve aşağılayıcı bir hakaret kelimesidir. Günlük hayatta sıkça kullanılan anlamıyla şunu ifade eder:

“Ahlaken, karakter olarak, davranış olarak en dipte, iğrenç derecede bayağılaşmış, değersizleşmiş kimse”

Kelimenin kökeni ve asıl anlamı

Arapça “ibtilāʾ” (بَلَاء) kökünden gelir → “imtihana tabi tutulmak, belaya uğramak”

“Mübtele” = bir şeye tutulmuş, bağımlı olmuş kişi

“Müptezel” = artık o bağımlılık veya kötü alışkanlık yüzünden tamamen yıpranmış, bitmiş, toplum nazarında değerini kaybetmiş kişi

Tarihsel ve klasik kullanım

Eskiden özellikle şu kişilere denirdi:

• Uyuşturucu bağımlısı (afyon, esrar vs.)

• Kronik alkolik

• Kumar düşkünü olup her şeyini kaybetmiş kimse

• Ahlaksızlığıyla tanınan, fuhuşla geçinen kimse

Bugünkü günlük kullanım (çok yaygın)

Günümüzde anlamı genişledi ve daha sert bir hakaret haline geldi. Artık sadece bağımlı olanlara değil, şu özelliklerden birkaçı taşıyan herkese söylenebiliyor:

• Karaktersiz, şerefsiz

• Yalan yanlış işler yapan

• Herkese yaltaklanan, omurgasız

• Ahlaksız, edepsiz, iğrenç davranışlı

Örnek cümleler:

“Bu müptezel heriften nefret ediyorum.”

“Parasını içkiye, kumarına harcadı, tam bir müptezel oldu.”

“O kadar müptezel bir adam ki kimsenin yüzüne bakmıyor.”

Özetle;

Müptezel, Türkçedeki en ağır hakaretlerden biridir. “Pislik, alçak, iğrenç herif” gibi kelimelerden bile daha serttir çünkü kişinin tüm insanlık değerini kaybettiğini ima eder. Genellikle çok sinirli veya tiksintiyle söylenir ve kavga çıkarma potansiyeli yüksektir.